Robert Dennard ve Ram- Manyetik Belleğin İcadı
RAM (İngilizce’de kısaca Random Access Memory) olarak bilinen Rasgele Erişim Belleği, bir bilgisayarın kısa süreli yüksek hızlı “çalışma” hafızası olup 1949’da manyetik çekirdek belleğinin icadından beri var olmuştur. Modern RAM, icadını 1932 doğumlu Teksaslı Robert Dennard‘ın 1968 yılında icat ettiği RAM’e borçludur.
1966 yılında Dennard, IBM’in Thomas J. Watson Araştırma Merkezi’nde çalışıyordu. IBM, manyetik çekirdekli belleğin çok iri ve yavaş olduğunu, güç gerektirdiğini biliyordu ve transistörlerin bu belleklerin yerini alacağını düşünüyordu. Tek bir bellek miktarını sadece altı transistör kullanan bir hücreye depolama problemini azaltmışlardı. Bir silikon çipi eklendiğinde, bu hücre zaten bir manyetik çekirdek ile karşılaştırıldığında çok daha küçüktü. Dennard, yine de, bu bellek hücresini bir elektrik yükü tutabilen bir bileşen olan tek bir transistör ve kapasitör olarak sadeleştirdi. Hafıza onu okumak ve yazmak için kullanıldı. Kondansatörler şarjı “sızdırdığından”, hafıza saniyede bir kaç kez sürekli tazelenmeliydi. Bu sürekli unutkanlık ve yenilenme nedeniyle, Dennard’ın sistemi “dinamik” RAM veya DRAM olarak adlandırılır. Bilgisayar endüstrisi hızla Dennard’ın icadından faydalandı ve Intel, 1970’de ilk ticari DRAM yongasını piyasaya sundu.
RAM olmadan, bilgisayarın çalışma alanı programlar, dosyalar veya uygulamalar çalışamaz. bilgisayarın açılmasından itibaren kullandığınız her bir uygulama veya program, bilgisayar kapatılana dek arka planda bekler.
RAM, uygulamaları tekrar açmak istediğiniz zaman ilk açılıştan daha hızlı çalışması içindir. Bu sayede istediğiniz uygulama, oyun, program vs kullanımını daha hızlı bir şekilde yaparsınız.
RAM, bir sabit sürücüden önemli ölçüde daha hızlıdır. Belirli donanım türüne ve göreve bağlı olarak 20 ila 100 kat daha hızlı. RAM, hızı nedeniyle bilgileri anında işlemek için kullanılır. Belirli görevleri gerçekleştirirken, bilgisayarın işletim sistemi, elektronik tabloları sıralamak ve görüntülemek gibi verileri sabit diskten RAM’e yükler ve işler.
Örneğin, bir elektronik tablo kullanmak istediğinizi varsayalım. Excel’i başlattığınızda, bilgisayar uygulamayı RAM’e yükler. Mevcut bir elektronik tabloyu (sabit sürücünüzde saklanan) yüklediğinizde, işletim sistemi de bu bilgiyi RAM’e kopyalar. Daha sonra, normalde yaptığınız gibi toplama, çıkarma vs. yaptınız Excel’i kullandınız. Elektronik tablo tamamlandığında, onu Excel’e kaydetmesini söylediniz. Bu, verilerin bir sabit diske veya başka bir uzun vadeli depolamaya kopyalanacağı anlamına gelir. Kaydetmeyi unutursanız ve güç kesilirse, RAM geçici olduğu için tüm bu çalışmalar silinecektir. Uygulamayı kapattığınızda, bilgisayarın işletim sistemi onu RAM hafızasından siler ve çalışma alanını temizler.
Kısaca RAM, yaptığınız tüm çalışmaları vb. işlemlerin hepsini işletim sistemi açık olduğu süre boyunca kendi bünyesinde barındırır. Sistem kapatıldığı zaman tüm çalışmalar ve uygulamalar sıfırlanır (kaydettiğiniz işlemler hariç).
Bilgisayarınız ne kadar çok RAM’e sahipse, o kadar hızlı çalışır. Cihazınız güncel değilse, donanımınızı yükseltmeniz gerekebilir. Tüm açık uygulamalar (web tarayıcısı sekmeleri dahil) RAM kullanır. Bellek yetersiz ise bilgisayar işlemleri yapmakta zorlanır ve yavaşlar. Kimse bu duruma katlanmak istemez.
RAM’in depolamadan farklı olduğunu unutmayın. Bilgisayar kapatıldığında bilgiler kaybolur, ancak bu veriler depoda (SSD, HDD, vb.) Saklanır.
Yukarıdaki resimde de gördüğünüz üzere 7-8 sekme açık bir web tarayıcı bile yaklaşık 1,5 GB ram kullanmaktadır. Arka plandaki her bir uygulama belli miktarda RAM tüketmektedir. 2GB RAM olduğunu varsayalım. Eğer başka bir uygulama daha açarsanız ve ram kapasitesini aşarsa sistem yavaşlamaya başlayacaktır.
- 8 GB RAM: Çok görevli olanlar veya hafif oyuncular, 8 GB RAM’e sahip bir bilgisayar seçmelidir.
- 16+ GB RAM: Ciddi oyun oynama, video düzenleme ve programlama gibi bazı görevler doğası gereği yoğun bilgi işlem gerektirir. Asla yavaşlama yaşamak istemeyen “Meraklı” kullanıcılar mutlu olmak için 16+ GB RAM’e ihtiyaç duyacaklar.
İşlemci 32 bit ise 4GB RAM’den fazlası takılamaz. Bunun için 64 bit değere sahip işlemci olması gerekmektedir.
Bellek RAM’ler pek fazla ısınmaz. Ancak Over Clock işlemi yapılacaksa soğutucusu olan ramlar tercih edilmelidir. Ram soğutucu, RAM bellek kartının üzerine geçirilmiş, genellikle alüminyum alaşım metal bir parçadır.
Kasa içerisindeki fanlar ortamı soğuttukça ram üzerindeki bu metal parça da ram bellek’i soğutarak daha iyi performans vermesini sağlar.
Ram Çeşitleri
- SRAM (Statik RAM)
- DRAM (Dinamik RAM)
- SDRAM (Senkronize Dinamik RAM)
- DDR-RAM (Çift Veri Hızı RAM)
1990’ların sonundan 2000’lerin başına kadar, kullanıcılar statik RAM (SRAM), dinamik RAM (DRAM) veya senkronize dinamik RAM (SDRAM) seçeneğine sahipti.
Daha sonra ise, DDR2, DDR3, DDR4 ve DDR5 dahil olmak üzere çeşitli yeniliklerle DDR-RAM üretildi. DDR, Çift Veri Hızı anlamına gelir ve aynı anda birden fazla dosya aktarımına izin verir. En yeni DDR4-RAM ile mevcut hız saniyede yaklaşık 25 gigabayttır.
Ram’deki hız
Hertz, tanımı gereği bir frekans birimidir ve saniyedeki döngü sayısını ifade eder. 1 hertz, saniyede bir devir ve 1 MHz ise saniyede 1 milyon devri gösterir. O zaman 2400 MHz bir ram saniyede 2.400.000.000 devir işlem yapmaktadır.
Başka bir deyişle, RAM belleğinin MHz değeri, RAM’in saniyede gerçekleştirdiği işlem döngülerinin sayısını gösterir. Kısacası RAM’iniz ne kadar MHz’e sahipse, o kadar hızlıdır!
ROM Nedir?
ROM, RAM’dan çok farklıdır. Anlamı Salt okunur bellek. Yani, bilgisayarın okuyabildiği ancak yazamadığı bir bellek biçimidir. Bu sınırlı gelebilir, ancak aslında müzik CD’leri veya DVD-ROM’lar şeklinde tanıdık geliyor.
Bilgisayarınızdaki tüm kalıcı bilgiler burada saklanır. Tarih, saat vb. gibi. Bilgisayarınızı fişten çıkarıp kapattığınızı ve bir gün sonra açtığınızı düşünün. Tarih o günün tarihi, saat o anın saatidir. Bu en basit örnek ROM belleği umarım aklınıza işlemiştir.
RAM CL Değeri
CL, “Sütun Adresi Strobe Gecikmesi” anlamına gelir. “Cas Latency” olarak adlandırılabilecek bu değer, bellek denetleyicisinin bellek modülüne belirli bir bellek sütununa erişme talimatı verdiği ve belirtilen dizi konumundan gelen veriler mevcut olduğu anda modülün çıkış pininde mevcuttur. Anlar arasındaki gecikme. Eş zamansız DRAM’de bu değer nanosaniye cinsinden ifade edilir.
Gecikme ne kadar kısa olursa bellek o kadar hızlıdır. Bunu monitörünüzün gecikme süresiyle karşılaştırabilirsiniz. Monitör gecikme süresi ne kadar kısa olursa, görüntü o kadar hızlı güncellenir. Bu nedenle, bellek geri getirilirken, düşük CL değerine sahip belleğe öncelik verilmelidir.
RAM‘in asıl amacı işlemciye yardımcı olmak. … Yani sahip olduğunuz RAM çok yüksek kapasiteye de sahip olsa frekansı ve hızı da aynı oranda hızlı değilse (birbirleri ile uyumlu değilse) istediğiniz performansı alamazsınız
RAM PC için ne kadar önemli?
Bilgisayarın en kritik parçalarından biri olan RAM, diğer adıyla rastgele erişim belleği (random access memory), dosyaların hızla yazılıp okunmasına izin veren bir depolama birimidir. Sabit diskler ve diğer diskler, RAM‘in yanında çok yavaş kaldıklarından, onun yerini alamazlar.
RAM MHz arttırma ne işe yarar?
RAM‘in MHz değeri ne kadar yüksek olursa verilerin transferi de o kadar hızlı olacaktır. Fakat bu hızın daha net alınabilmesi için anakart’ın destekleyebileceği hızın göz önünde tutulması gerekir.
Google’den derleme