ÖN SÖZ

İslâm Tetkikleri serisi, on sene evvel kurulmuştu. Gayesi, “tahsilli oku­yuculara, her kitapta bulabilecekleri bilgilerden daha fazla birşeyier sunmaktı. umûmî kanaat şu idi: Her eser, İslâm Araştırmalarına esas olan geniş mev­zulardan bir kısmını ele alacak, ve sâdece bilinenlerin özetini ve umumiyetle kabul edilenlerin takdimini muhtevi değil aynı zamanda, üzerinde İlmî münâkaşaların devâm ettiği noktalara da, işâret etmiş olacaktı. Ayrıca, daha fazla derinleşmek isteyen okuyucuların ellerinden tutulması için, açıklamalı bir bibliyografya konulacaktı. Seri, umulduğundan çök daha yavaş ilerledi. Fakat bugüne kadar basılan ciltlerin gördüğü hüsnü kabule bakılırsa, umûmî maksat oldukça iyi anlaşılmış bulunmaktadır. Dâhil etmeyi istediğimiz bütün eserleri, Seri’ye henüz tamâmen ilâve etmiş değiliz. Fakat hidâyette düşünmediğimiz halde, aralarına bazı eserleri de koyduk.

İşte elinizdeki kitap, bu son kategoridendir. Hikâyesi şöyledir: Aralık 1970’de, misafir profesör olarak College de France’da bir seri konferans ver­mek üzere dâvet edildiğim zaman, muhtelif sebepler beni, Avrupa üzerindeki İslâm’ı tesirler mevzuunu seçmeye şevketti. Bu tip konferanslar, husûsî birer sâhanın bizzat tetkîki demek olduklarından, sonra bunları İngilizce olduğu gi­bi yayımlamak pek de yersiz görünmedi. Zaten Fransızca metin de İngilizce­sinden hazırlanmıştı. Fakat İslâm Tetkikleri serisinin maksadına uygun düş­mesi için, notlar ilâve etmek lâzım geldi. Kitabın sonundaki bu NOTLAR, İs­lâmî gelişmenin izahlı bibliyografyası ile bazı ek bilgileri ihtivâ etmektedir. Avrupa’nın durumunu gözden geçirmeye yönelik mukâyeseli bir bibliyograf­ya verilmemiştir. Sadece, burada mürâcaat ettiğim başlıca eserler zikredilmiş­tir. Konferansların Fransızca metni, ilk iki konferans, c.XXXIX (1971)’de olmak üzere; Revue de Etudes Islamiques adlı mecmuada neşredilmiştir.

Mösyö Henri Laoust’a ve College de France mensuplarına, bana konfe­rans verme fırsatını bahşettikleri için son derece müteşekkirim. Aynı şekilde Mösyö Laoust ve meslekdaşlarına, bilhassa mösyö ve madam Sourdel ile ma­dam Beldiceanu’ya. Paris’te kaldığım sürece bana gösterdikleri yakın alâka dolayısıyle çok teşekkür ederim. Cambridge üniversitesi profesörlerinden Dr. Geoffrey Barraclough ile Edinburgh Üniversitesi’nden Prof.Dr.Gordon Donaldson’a, aynı mevzuun daha eski bir metnini okuyup mütâlea beyân ettikleri için, kendilerine medyunum; şüphesiz burada ifâde ettiğim görüşlerden on­lar hiçbir şekilde mes’ul değillerdir. Matmazel Marie-Therese d’Alverny, be­şinci konferansı okumayı lütfedip beni birçok hata yapmaktan korumuştur.

Transkripsiyona lüzum hâsıl oldukça, bizim bu serinin öteki ciltlerinde tâkip edilen usûle baş vurdum. Fakat mümkün olduğu kadar, isimlerin Avru­palılaşmış şekillerini kullanmayı tercih ettim.

W. Montgomery Watt