Bilindiği üzere bilgisayar, geniş veri yığınlarını çok kisa bir zaman aralığında işleyerek kullanıcıya gereksinim duyduğu bilgileri üreten elektronik bir araçtır.

Bilgisayar tarafından verilerin işlenmesi genellikle bir bilgisayar programı yoluyla gerçekleşir. Kullanıcı, kendi istediği biçimde verileri düzenleyecek bir program olmadan işlem yapamaz. Verilerin, bilgisayar tarafından işlenmesini sağlayacak programın düzenlenmesi için de değişik programlama dilleri kullanılmaktadır. Verileri işlemek için bir programlama dilinin bilinmesi gerekir.

Programlania dilleri, kullanım alanları açısından genel ve özel amaçlı dil-ler olmak üzere iki ana gruba ayrılabilir.

Genel amaçlı diller, her türlü uygulamada kullanılabilen dillerdir. Özel amaçlı diller ise sadece belirli alanlarda (örneğin, istatistİk hesaplarda, benzeri uygulamalarda vs.) işe yarar. Bu nedenle, bazı diller ticarî uygulamalarda bazıları da bilimsel uygulamalarda tercih edilmektedir.

Program dillerinin gelişimi

İlk bilgisayar programlama dili 1952 yılında Dr. Grace M. Hopper tarafından geliştirilen A-2 adlı dildir. Bunum hemen sonrasında, 1956 yılında UNIVAC firması, matematiksel, problemlerin çözümü için MATHMAT, ticarî uygulamalar için FLOWMATIC olmak üzere iki dil üretmiştir. Yine bu yıllarda, IBM ve BURROUGHS bilgisayarlarında kullanılabilen IT adli bir başka dil geliştirilmiştir. Bugün bu dillerden hiçbiri artık uygulama alanında değildir.

İster genel amaçlı ister özel amaçlı ister ticarî, ister bilimsel olsun, bütün programlama dilleri iki katogoriye ayrılmaktadır. FORTRAN ve COBOL bağımsız Programlama dilleri…

1954 yılında IBM firması tarafından deşteklenen John Backus başkanlığındaki bir komite bilimsel – matematiksel bir dil üzerinde çalışmaya başladı.

Bu çalışmanın ürünü FORTRAN, 1957 yılında ortaya çıktı. FORTRAN dili günümüze kadar pek çok defalar yeniden düzenlendi. Bugün FORTRAN IV. olarak hemen tüm firmaların bilgisayarlarında kullanılmaktadır.

1957 yılında, bir başka grup uluslararası matematikçi de bir dil geliştirmek üzere çalışmaya başladı. Ortaya ALGOL dili çıktı. ALGOL dili de günümüze kadar birçok alanda kullanılan bir programlama dilidir.

Mesleği programcılık olmayan bügisayar kullanıcılarının isteklerini, basit bir biçimde aktarabilmelerini sağlamak amacıyla COBOL ve programlamayı öğrenmede kolaylık sağlama amacıyla da BASIC dilleri geliştirildi.

COBOL Dili 1959 yılında geliştirildi. Ki bu dilin geliştirilmesi iki temel nedene dayanmaktaydı, Bunlardan birincisi, mesleği programcılık olmayan bilgisayar kullanıcılarının İsteklerini bilgisayara basit bir biçimde aktarabilmelerine olanak sağlamak üzere adeta İngilizce konuşur gibi program yazabilme imkanının oluşturulabilmesiydi.

İkincisi, o güne kadar bilgisayar firmalarının desteğinde gelişen programlama dilleri yerine, bağımsız ve her türlü makinada uygulanabilir bir dil oluşturma amacıydı. COBOL dilinin uygulama alanına girmesinden, sonra ABD’deki bilgisayar kullanıcısı çeşitli firmalar ve devlet daireleri bu dilin uygulanamayacağını, bu dili kullanan bilgisayarlan kesinlikle kendi bünyelerine sokmayacaklarım açıklamışlardır. Ne var ki buna rağmen COBOL en yaygın olarak kullanılan programlama dili haline geldi.

COBOL dili 1968 ve 1974’de iki kez gözden geçirilerek geliştirildi. COBOL dilinde bu gelişmeler olurken, 1960’ların ortalarında IBM firması hem bilimsel ve hem de ticarî uygulamalarda etkinlikle kullanılabilecek evrensel bir dil olan PL/l’i geliştirmeye başlamıştır. Bu çabalar, COBOL ve FORTRAN dillerine büyük yatırımlar yapmış olan firmaları tâdirgin etti
ve dölayısıyla da PL/I dili genellikle IBM bilgisayarlarında küllanılan bir dil oldu.

Programlama dilleri sonuçta bilgisayar tarafından algılanabilecek makine diline dönüştürülmekte. Bu dönüştürme İşlemi “derleyici” adı verilen çok özel ve karmaşık programlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu derleme süreci kullanıcıyı pek ilgilendirmez. Kullanıcıyı (programcıyı) ilgilendiren, belirli bir dilin belirli bir uygulamada kendisine sağladığı program yazma rahatlığı ve kolaylığıdır.
Her marka bilgisayarda kullanılabilen bu dil, gerek basitliği,gerekse öğrenme kolaylğı açısından çok geniş kabul görmüştür. özellikle küçük boy bilgisayarlar da ticarî uygulamalar için geliştirilmiştir.

Bir diğer dil, RPG – Il’dir, Yurdumuzda da yaygın kullanıma sahip olan RPG – II dili IBM firması tarafından desteklenmektedir.

Programlama dilleri, bilgisayar üreten firmalar için ticarî bir ürün niteliğindedir. Bu firmalar, destekledikleri dillere büyük parasal yatirımlar yapmakta ve kullanımın yaygınlaşması için çaba harcamaktadırlar.

Özel paket programlar

Yukarıda sözünü ettiğimiz bu genel amaçlı diller dışında, sadece çok
özel uygulamalar için kullanılan programlardır. Bunlardan SPSS İstatistik ve nicel analizler alanında, DYNAMO, SİMULA, SIMSCRIPT benzetim (simulation) alanında kullanılmaktadır. Bu gibi özel amaçlı dillere, bir programlama dili olarak değil ‘paket program’ olarak bakmak daha doğrudur. Bilgi İşlem alanında son yıllardaki eğilim, her sorunu çözmek için ayrı programlar yazılması yerine, sorunları genel olarak sınıflandırıp her genel sınıf için genel programlar yazılması Yönündedir. Bu eğilimin sonucu olarak, birçok bilgi işlem uygulaması ‘paket program sistemi’ haline dönüşmeye başlamıştır.

Murat Bayraktar