Kaderle ilgili İslam alimlerinin ittifakla belirttiği gerçek o ki, kader; yüce Allah’ın yaratma kudretinin ve ilminin sonsuzlu gereği irade sahibi olsun veya olmasın yarattığı her varlığın yaşama seyrini bilmesidir. Ki iradesiz varlıklar olarak bitkilerin ve hayvanların değişik şartlarda biyolojik hayat seyrini a’dan z’ye bildiği gibi, iradeli varlıklar olarak biz insanların da değişik şartlarda hem biyolojik ve psikolojik, hem sosyolojik ve kültürel hayat seyrini yaşamadan önce bilmesidir. Ki bu bilgiye-ilme kader denilmektedir. Kader denen bu bilginin hayata geçmesine de kaza denilmektedir.

Kaderde 1.prensib; ‘İlim maluma tabidir’ gerçeğidir. 2.prensip; ‘kaza olunan her şey, kaderde vardır. Fakat kaderde olan her şey kaza edilmez’ ilahi hükmüdür.

Bu iki prensipten şu çıkarımı yapabiliriz. kader de olan yani optimum şartlara, niyetlere göre önceden yüce Allah’ın takdir ve tespit ettiği bilgi (Nazari kader), aynen gerçekleşmeyebilir yani kaza edilmeyebilir. Bu demektir ki, kader defterine kaydedilen bilgiler, müsbet veya menfi takdir ve tespitler bir şekilde değişebilir.

Bu bilgi; Kur’an, hadis başta bütün islam kaynaklarında ve hayatın akış seyrinde doğrulanan bir gerçektir.

Yüce Allah, kader defterinde kaydedilen menfilikleri, beş temel etmene ‘ibadete, duaya ve zikre, iyilik ve sadakalara’ binaen müsbete çevirmektedir.’

İbadet; Yüce Allah’a itaatimizi gösteren bedeni, akli ve ruhi etkinliklerdir. Bu sayede bedenimizi, akıl ve ruhumuzu kötülüklerden muhafaza etme, temiz olma gayreti içinde oluruz

Dua ve Zikir; kalben ve lisanen yüce Allah ile iletişim kurma ve dilek ve isteklerimizi belirtmek dua olarak tanımlanmakta, tüm isim ve sıfatlarının özetlendiği kelime olan Allah ismini ve bazı esmalarını belirli sayıda yani 100-500 veya daha fazla sessiz veya sesli tekrarlamak, Kuran okumak yada Kur’an’dan bazı sureleri hususen okumak ta zikir olarak tanımlanmaktadır.

Dua ve zikrin imanı geliştirdiği, fazileti ve ilmi dereceyi yükselttiği de tecrübe ile sabittir.

Aynı şekilde yapılan iyiliklerin ve sadakaların, ahiret hayatına yapılan hususi yatırım olması yanında, insanın faziletini artırdığı, sağlık ve bereket kazandırdığı, ömrü uzattığı da tecrübe ile sabittir.

Murat Bayraktar