Barthelemy Thimonnier ve Dikiş Makinesinın icadı
1830 yılında Fransız terzi Barthelemy Thimonnier tarafından işlevsel olan ilk dikiş makinesi icat edilmiştir. Thimonnier’in makinesinde sadece bir iplik ve nakışta kullanılan aynı zincir dikişi yapan kancalı bir iğne kullanılmıştır. Ancak mucid, kendi icadı ile tesis ettiği hazır giyim fabrikasının, elle terzilik yapan öfkeli Fransız bir grub tarafından yakılmasıyla mucidin hevesi kursağında kalmıştır. Ki mucit Barthelemy Thimonnier, bu yakma teşebbüsünde öldürülmekten de zor kurtulmuştur.
Daha sonra Amerika’da (1834 yılında), Walter Hunt; bir dikiş makinesi yapmıştır. Ancak, bu icadın işsizliğe neden olacağını düşünerek, patent almamış ve üretimde bulunmamıştır.
1846 yılında, Elias Howe, iki farklı kaynaktan iplik kullanan dikiş makinası icad etmiş ve ABD’de ilk dikiş makinası patenti almıştır. Elias Howe’un makinesinde, günümüzde kullanılan ucu delikli bir iğne bulumaktaydı. İğne kumaşın içinden geçerek, diğer tarafta bir ilmek oluşturmakta, bu yol üzerindeki bir mekik daha sonra ikinci ipliği ilmek boyunca kaydırarak kilit dikişi adı verilen şeyi oluşturmaktadır. Bununla birlikte, Elias Howe daha sonra patentini savunurken ve icadını pazarlarken pek çok sorunla karşılaşmıştır. Sonraki dokuz yıl boyunca Elias Howe, önce makinesine ilgi göstermek, ardından patentini taklitçilerden korumak için mücadele etmiştir. Onun kilit dikiş mekanizması, kendi yeniliklerini geliştiren diğerleri tarafından benimsenmiştir. Daha sonra Isaac Singer, yukarı ve aşağı hareket eden dikiş makinası mekanizmasını icat etmiş ve Allen Wilson da, döner kancalı mekiği geliştirmiştir.
Isaac Singer- Elias Howe’a Arasındaki Mücadele
Önceki makinelerin hepsi dikme gücünü elle döndürülen bir kasnaktan sağlamaktaydı. Isaac Singer, İğnenin yan yana değil yukarı aşağı hareket ettiği ilk dikiş makinesini yapmış ve iğneye bir ayak basamağı ile güç vermiştir.Isaac Singer’ın ticari açıdan ilk dikiş makineyi icat ettiği 1850’li yıllara kadar mucitlerince seri üretime geçilmemişti. Isaac Singer’ın makinesi Howe’un patentlediği kilit dikişini kullanmış olduğundan, Elias Howe, Isaac Singer’a patent ihlali nedeniyle dava açmış ve 1854 yılında davayı kazanmıştır. Bunun üzerine Isaac Singer, Elias Howe’ye patent telif ücreti ödemek zorunda kalmıştır.
1844 yılında İngiliz John Fisher, Howe ve Singer tarafından yapılan makinelerle özdeş olan bir dantel yapma makinesi için İngiltere’den patent almış, ancak Fisher’in almış olduğu patent, patent bürosunda kaybolmuştur.
Elias Howe’nin, patent hakkı tazminatı; başlangıçta yılda üç yüz dolarken sonraları iki yüz bin doların üzerine çıkmıştır. Howe, 1854 ile 1867 yılları arasında icadından yaklaşık iki milyon dolar kazanmıştır. Bu servetin büyük bir kısmını, iç savaş sırasında, Birlik Ordusu için kullanmıştır.
Isaac Singer – Walter Hunt Arasındaki Mücadele
Walter Hunt icad ettiği dikiş makinesinin üretimini yapmadığından ve patent başvurusunda bulunmadığından, hiç bir hak talebinde bulunamamış, Ancak Elias Howe’un patenti 1854 yılında bir mahkeme kararıyla onaylandığından. Isaac Singer’den tazminat almıştır. Esasında Isaac Singer’ ın makinesi, Howe’dan biraz farklı olup, İğnesi yanlara değil, yukarı ve aşağı hareket etmekte ve el krankından ziyade bir ayakla çalıştırılmaktaydı. Ancak aynı kilit dikiş işlemi ve benzer bir iğne kullandığından tazminat ödemek durumunda kalmıştır.
Dikiş Makinesi Tarihindeki Diğer Gelişmeler
2 Haziran 1857 yılında James Gibbs, ilk zincir dikişli tek iplikli dikiş makinesinin patentini almıştır. Augusta Blanchard, 1873 yılında ilk zikzak dikiş makinesinin patentini almıştır. Zikzak dikiş, bir dikişin kenarlarını daha iyi kapatarak giysiyi daha sağlam hale getirmektedir. Blanchard ayrıca şapka dikiş makinesi, cerrahi iğneler ve dikiş makinelerine yönelik diğer iyileştirmeler dahil olmak üzere 28 başka icadın patentini almıştır.
1889 yılına kadar hep evde kullanılmak üzere dikiş makinesi tasarlanıp pazarlanmıştır. Bu tarihten itibaren hazır giyim fabrikası üretim hatlarında ilk mekanik dikiş makineleri kullanılmıştır. 1905 yılına gelindiğinde, elektrik motoruyla çalışan dikiş makineleri yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Kaynakça:
https://www.contrado.co.uk/blog/history-of-the-sewing-machine/
https://www.singer.com.tr/en/corporate/history
http://ismacs.net/sewing_machine_history.htm